Với bối cảnh tài chính hiện đại, công nghệ Blockchain và ngân hàng số đều đang nổi lên như những yếu tố then chốt, định hình cách thức người dùng tương tác với tiền tệ và dịch vụ tài chính. Sự kết hợp giữa hai lĩnh vực này hứa hẹn mang đến những thay đổi mang tính cách mạng, mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành ngân hàng.
Vậy đâu là những ứng dụng công nghệ Blockchain trong ngân hàng số? Có những thách thức và rào cản nào khi triển khai hoạt động này? Khám phá chi tiết tại bài viết dưới đây!
Tổng quan về Blockchain trong ngân hàng số
Công nghệ Blockchain, hay còn gọi là chuỗi khối, có thể được hiểu là một cơ chế cơ sở dữ liệu tiên tiến, cho phép chia sẻ thông tin một cách minh bạch trong một mạng lưới kinh doanh.
Theo một cách định nghĩa dễ hiểu hơn, Blockchain có thể được xem như là một cuốn sổ cái điện tử bất biến, được chia sẻ cho tất cả những người tham gia mạng lưới theo một cơ chế đồng thuận. Công nghệ này cũng được mô tả như một mạng lưới ngang hàng (peer-to-peer), được sử dụng để xây dựng cấu trúc dữ liệu trên nền tảng phi tập trung.
>> Tìm hiểu thêm: Blockchain là gì? Các ứng dụng của công nghệ Blockchain
Ngân hàng số (Digital Banking) là một hình thức ngân hàng số hóa toàn bộ các hoạt động và dịch vụ truyền thống, cho phép khách hàng thực hiện mọi giao dịch tài chính trực tuyến (online) mà không cần đến quầy giao dịch.
Ngày nay, các công nghệ tiên tiến như AI, Big Data hay Blockchain đã và đang trở thành một phần không thể thiếu đối với ngân hàng số. Điều này ngụ ý rằng việc tích hợp Blockchain không đơn thuần là một xu hướng riêng lẻ, mà là một phần của quá trình chuyển đổi công nghệ rộng lớn trong lĩnh vực ngân hàng.
>> Tìm hiểu thêm: Ngân hàng số và những thách thức trong hoạt động quản lý
Tại sao Blockchain lại phù hợp với Ngân hàng số?
Trong một kỷ nguyên mà nhận thức về trách nhiệm giải trình tài chính được nâng cao, bản chất minh bạch của blockchain có thể xây dựng niềm tin và cung cấp cho người dùng khả năng hiển thị tốt hơn vào các hoạt động tài chính của họ.
Tương ứng với các đặc điểm cốt lõi của Blockchain như tính phi tập trung, tính bất biến, tính minh bạch hay bảo mật, công nghệ tiên tiến này có khả năng giải quyết các thách thức chính trong ngân hàng số. Cụ thể:
- Minh bạch và bảo mật cao: Blockchain là một sổ cái phân tán, ghi lại tất cả các giao dịch một cách minh bạch và không thể thay đổi. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro gian lận, tăng cường bảo mật cho dữ liệu khách hàng và các giao dịch tài chính.
- Tăng tốc độ giao dịch: Với blockchain, các giao dịch có thể được xử lý nhanh chóng và hiệu quả hơn, đặc biệt là các giao dịch xuyên biên giới. Điều này giúp giảm thời gian chờ đợi cho khách hàng và tăng cường tính cạnh tranh cho ngân hàng.
- Giảm chi phí hoạt động: Blockchain có thể giúp tự động hóa nhiều quy trình ngân hàng, giảm thiểu sự cần thiết của các bên trung gian và giảm chi phí vận hành.
- Tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc: Blockchain cho phép theo dõi nguồn gốc của các giao dịch và tài sản một cách dễ dàng, giúp ngăn chặn rửa tiền và các hoạt động tài chính bất hợp pháp khác.
- Cải thiện trải nghiệm khách hàng: Blockchain có thể giúp cung cấp các dịch vụ ngân hàng nhanh chóng, an toàn và tiện lợi hơn cho khách hàng, đồng thời cho phép khách hàng kiểm soát dữ liệu tài chính của mình tốt hơn.
- Tăng cường khả năng hợp tác: Blockchain cho phép các ngân hàng và các tổ chức tài chính khác hợp tác với nhau một cách hiệu quả hơn, chia sẻ dữ liệu và thông tin một cách an toàn và minh bạch.
Ứng dụng Blockchain trong ngân hàng số
Blockchain đang dần khẳng định vị thế của mình như một công nghệ đột phá, mang đến nhiều tiềm năng ứng dụng trong lĩnh vực ngân hàng. Dưới đây là một số ứng dụng Blockchain nổi bật mà người dùng thường xuyên tiếp xúc trong các hoạt động tương tác, tiếp xúc, giao dịch với ngân hàng.
Thanh toán và chuyển tiền an toàn, nhanh chóng
Blockchain tạo điều kiện cho việc chuyển tiền trong nước và quốc tế nhanh hơn và rẻ hơn. Công nghệ này cho phép các giao dịch ngang hàng mà không cần trung gian. Ví dụ, TPBank đã sử dụng RippleNet để chuyển tiền quốc tế nhanh chóng và an toàn hơn.
Việc ứng dụng Blockchain cho thanh toán xuyên biên giới trực tiếp giải quyết một vấn đề tồn tại lâu nay trong ngân hàng truyền thống, vốn thường liên quan đến phí cao và thời gian xử lý chậm. Khả năng của Blockchain trong việc tạo điều kiện chuyển tiền trực tiếp và an toàn qua biên giới có thể cải thiện đáng kể hiệu quả và khả năng chi trả của thanh toán quốc tế.
Giao dịch liên ngân hàng hiệu quả và minh bạch
Blockchain có thể tạo ra một sổ cái chung, bất biến cho các giao dịch liên ngân hàng, có khả năng thay thế hoặc nâng cao các hệ thống hiện có. Điều này giúp giảm thời gian xử lý cho các giao dịch liên ngân hàng.
Năm 2018, VietinBank, VIB và TPBank đã thử nghiệm thành công việc chuyển tiền liên ngân hàng bằng Blockchain. Hoạt động đầy tiềm năng này đã cải thiện đáng kể hiệu quả và tính minh bạch của mạng lưới tài chính toàn cầu.
Bằng cách tạo ra một hồ sơ chung và bất biến, Blockchain có thể giảm nhu cầu đối chiếu và các bên trung gian, dẫn đến việc thanh toán bù trừ liên ngân hàng nhanh hơn và tiết kiệm chi phí hơn.
Quản lý và mua bán tài sản số
Blockchain cho phép mã hóa các tài sản (cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản, v.v.), mở ra tiềm năng giao dịch tài sản hiệu quả và dễ tiếp cận hơn. Đồng thời, blockchain cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý tài sản kỹ thuật số và tiền điện tử.
Bằng cách phân chia tài sản thành các token kỹ thuật số, Blockchain có thể hạ thấp rào cản gia nhập đối với việc đầu tư vào các tài sản có tính thanh khoản kém hoặc giá trị cao theo truyền thống.
Định danh khách hàng điện tử (eKYC) an toàn
Ngày nay, tính bất biến của Blockchain cùng tính duy nhất của dữ liệu sinh trắc học được khai thác để tạo ra một hệ thống an toàn, bảo mật và đáng tin cậy, giúp xác minh danh tính kỹ thuật số.
Bằng cách tạo ra một định danh kỹ thuật số chống giả mạo và có thể xác minh, Blockchain có thể giảm nguy cơ trộm cắp danh tính và hợp lý hóa quy trình xác minh thông tin khách hàng. Việc tích hợp tiềm năng của Blockchain với xác thực sinh trắc học cho thấy một xu hướng hướng tới các giải pháp xác thực đa yếu tố mang lại bảo mật nâng cao và sự tiện lợi cho người dùng
Thách thức trong triển khai Blockchain gắn với ngân hàng số
Các ngân hàng trong quá trình triển khai ứng dụng Blockchain vào ngân hàng số không tránh khỏi những thách thức nhất định về vấn đề pháp lý, nhân lực hay chi phí.
Khung pháp lý chưa hoàn thiện
Một trong những thách thức lớn nhất đối với việc triển khai blockchain trong ngân hàng số là sự thiếu hụt khung pháp lý rõ ràng ở Việt Nam và trên toàn cầu. Thực trạng chỉ ra vẫn còn nhiều bất ổn xung quanh địa vị pháp lý của tiền điện tử và tài sản kỹ thuật số.
Việc thiếu đi khung pháp lý toàn diện gây ra một rào cản đáng kể cho việc áp dụng rộng rãi blockchain trong ngân hàng số, gây nên sự thiếu chắc chắn và cản trở đầu tư. Nhiều ngân hàng còn do dự trong việc cam kết hoàn toàn với blockchain nếu không có các hướng dẫn pháp lý rõ ràng về việc sử dụng công nghệ này.
Chi phí đầu tư và triển khai ban đầu cao
Việc phát triển cơ sở hạ tầng, thu hút nhân tài và tích hợp hệ thống sử dụng Blockchain đòi hỏi chi phí lớn với các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, nhà quản trị cũng cần đầu tư vào phần cứng và phần mềm chuyên dụng.
Chi phí đầu tư và triển khai ban đầu cao có thể là một rào cản rất lớn đối với các ngân hàng hoặc tổ chức tài chính nhỏ hơn muốn áp dụng công nghệ blockchain.
Thiếu hụt nguồn nhân lực có chuyên môn
Tại Việt Nam và trên toàn thế giới, ngành ngân hàng chứng kiến thực trạng thiếu hụt các nhà phát triển và chuyên gia blockchain có tay nghề cao. Việc thiếu lực lượng lao động lành nghề là một bài toán đáng báo động cho sự tăng trưởng và triển khai blockchain trong lĩnh vực ngân hàng. Nếu không có đủ số lượng chuyên gia có kiến thức chuyên môn cần thiết, các ngân hàng sẽ gặp khó khăn trong việc phát triển, triển khai và duy trì các giải pháp dựa trên blockchain.
Tiềm năng tương lai của Blockchain trong ngân hàng số
Với những giá trị mà Blockchain mang lại cho ngành ngân hàng, có thể nhận thấy những tiềm năng to lớn trong việc định hình lại tương lai của ngành ngân hàng số mà giải pháp này đem lại.
Công nghệ Blockchain đã và đang mang lại nhiều lợi ích và ứng dụng hứa hẹn cho lĩnh vực ngân hàng số, từ tăng cường bảo mật và minh bạch đến tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và giảm chi phí.
Mặc dù việc triển khai vẫn còn đối mặt với những thách thức nhất định, đặc biệt là về khung pháp lý và nguồn nhân lực, nhưng tiềm năng chuyển đổi của sự kết hợp này là vô cùng lớn.
Trong tương lai, với sự phát triển không ngừng của công nghệ và sự rõ ràng hơn về mặt pháp lý, blockchain có thể sẽ trở thành một nền tảng không thể thiếu cho sự phát triển của ngành tài chính toàn cầu.
